Op zaterdag 10 oktober is het Wereld Daklozendag. De Straatalliantie wil op deze dag haar ernstige zorgen uiten over de grote toename en situatie van dak- en thuisloze mensen in Amsterdam. De COVID-19 crisis heeft zichtbaar gemaakt hoezeer het hebben van een eigen veilig thuis een fundamentele basisbehoefte is. Ook heeft deze crisis zichtbaar gemaakt hoeveel dakloosheid er is in Amsterdam, terwijl de verwachting is dat deze alleen maar zal groeien als resultaat van de economische impact van deze gezondheidscrisis. Nu is het moment om met structurele en radicale oplossingen te komen om dakloosheid te voorkomen en uit te bannen. De basis daarvan is: een eigen thuis! Van daaruit kan eventuele andere ondersteuning worden geboden.
De Straatalliantie wordt gevormd door de Belangenvereniging Druggebruikers MDHG, de Daklozenvakbond en Bureau straatjurist. Dagelijks zien wij hoe groot het probleem is en wat voor enorme impact dak- en thuisloosheidsproblematiek heeft. Wij zien het aantal mensen dat te maken heeft met deze problematiek steeds meer toenemen en dat zal het voorlopig nog blijven doen.
Tijdens de zogenaamde eerste COVID-19 golf werd –uiteindelijk– alles in het werk gesteld om ervoor te zorgen dat de meeste dak- en thuisloze mensen tijdelijk noodopvang konden krijgen in onder andere sporthallen. In totaal werden er 825 extra daklozen opgevangen. Mensen die eerder onzichtbaar waren of niet in aanmerking kwamen voor opvang vanwege allerlei eisen waren opeens in beeld. Helaas betekende de versoepelingen van de maatregelen in juli ook het sluiten van de meeste noodopvangplekken. Hierdoor verdwenen veel mensen uit beeld. Ondenkbaar als je kijkt naar de toestroom van nieuwe dak- en thuisloze mensen als gevolg van de COVID-19 crisis.
Kortetermijnoplossingen gericht op het tijdelijk aanbieden van opvang kunnen een kortdurend positief effect hebben, maar zonder een radicaal andere aanpak gericht op duurzame verandering zal de situatie alleen maar verergeren en blijven we achter de feiten aan lopen. Dit signaleerden we, als Straatalliantie, al eerder en signaleren we nu met hernieuwde urgentie opnieuw.
We zien dat kortetermijnoplossingen, zoals de tijdelijke opvang in sporthallen en een schaars aantal hotelkamers, onvoldoende lijken bij te dragen aan het besef dat er langetermijnoplossingen nodig zijn en dat dit een radicaal andere aanpak vergt dan voor de COVID-19 crisis. Die aanpak faalde opzichtig en zal ook nu –zeker nu– onvoldoende zijn. Voor deze crisis was namelijk al sprake van een grote stijging, steeds langere wachtlijsten voor de maatschappelijke opvang en een haperende doorstroom naar een eigen woning.
We zien dat de gemeente een langetermijnplan tracht te ontwikkelen, mede aan de hand van de eenmalige bijdrage van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. We hopen hier een constructieve bijdrage aan te kunnen leveren, met en voor mensen die kampen met dak- en thuisloosheidsproblematiek. Daarbij is het uitgangspunt dat het langetermijnplan moet gelden voor alle mensen die (dreigend) dak- en thuisloos zijn en in grote mate ook moet bijdragen aan voorkoming van dakloosheid. Dat betekent meer betaalbare huisvesting, meer 24-uurs opvang en meer permanente nachtopvang. Daarnaast is voldoende onafhankelijke cliëntondersteuning noodzakelijk. Structurele oplossingen in beleid en regelgeving mogen niet geschuwd worden. Voorbeelden zijn het opschorten van de kostendelersnorm en het stoppen met het gebruik van het zelfredzaamheidscriterium als uitsluitingsgrond voor ondersteuning en huisvesting. Bovendien is dakloosheid altijd in ieder geval een huisvestingsprobleem en niet altijd een zorgprobleem. Dit betekent dat een duurzaam plan op z’n minst een gedeelde verantwoordelijkheid is voor wonen en zorg.
De Straatalliantie bestaat uit de Belangenvereniging Druggebruikers MDHG, De Daklozenvakbond en Bureau straatjurist.
Over de auteur